|
|
Tam gdzie rzeka Odra wpływa do Bałtyku,
w Zatoce Szczecińskiej, odgradzając ją od głębin morskich, leży
wyspa Wołyń (Wolin). Na południowym cyplu owej wyspy, przy Dziwnoujściu,
kwitło ongiś, i w dziesiątym wieku, ludne miasto słowiańskie, przez
różnych różne zwane, więc: Wołyniem, Wolinem, Jumną, Julinem,
Winetą ... Wendyjskie, czyli słowiańskie, grody pomorskie słynęły
wówczas daleko ze swych bogactw, to też nie jeden konung-zdobywca
marzył o ich podboju. Około 970 roku udało się duńskiemu królowi
Haraldowi Sinozębnemu opanować pomorski brzeg. Chcąc utrwalić swą władzę
nad słowiańskimi grodami Zatoki Szczecińskiej, założył on pod
miastem Wołyniem, na Srebrnym Wzgórzu, jak podają sagi, warownię
Jomsborg. W Jomsborgu osadził król Harald swego jarla, czyli
namiestnika, imieniem Palnatoke, z drużyną morskich rycerzy, zwanych
wikingami. Palnatoke nadał swojej drużynie jomsborskiej szczególną
konstytucję. Członkiem jej mógł być tylko mężczyzna od 15-50 roku
życia, taki, który nigdy nie ustąpił pola równemu sile wrogowi. Członkostwo
kobiet było wykluczone; obraza słowna, donosicielstwo i protekcja między
towarzyszami - zabronione; przebywanie poza murami warowni bez wiedzy
jarla dłużej niż trzy dni - zakazane. Wszystkich obowiązywała
solidarność we wszystkim. Łupy wojenne dzieliło się wedle losu albo
sprzedawało, a uzyskane ze sprzedaży pieniądze szły na wspólne
potrzeby. Za przekroczenie onych praw wyrzucano z pohańbieniem ze Związku.
Wikingowie Palnatokego nazywali siebie ,,Bractwem jomskim'', w świecie
zaś, daleko, zasłynęli wkrótce pod nazwą ,,Jomskich zabójców'',
tacy byli waleczni i okrutni zarazem, chciwi sławy, łupów i zwycięstwa.
Z warownego Jomsborga wypływali na zwrotnych łodziach i zapuszczali się
w głąb zatok, wiosłowali w górę rzek, ściągając z ziem podległych
Danii haracze, a niepodległych i opornych zwalczając, rabując i gwałcąc.
Potężny wśród ówczesnych Słowian Mieszko, władca Polski, ukrócił
wreszcie ten normański rozbój na Bałtyku. Całe Pomorze wraz z Zatoką
Szczecińską zawojował, twierdzę Jomsborg opanował, a jarla
Palnatokego przymusił do wiernej służby dla rodu Piastów. Mieszko,
ubezpieczając się dalekosiężnie przeciwko Duńczykom, zawarł sojusz
ze Szwecją, dając za żonę królowi szwedzkiemu Erykowi swą urodziwą
córkę Świętosławę, której imię dla łatwiejszej wymowy
Normanowie zmienili, nazwawszy ją Sigrydą. Wsparty sojuszem z Polską
król szwedzki Eryk najechał Danię, poddał ją władzy swoich jarlów,
a wojowniczego króla duńskiego Swenda Widłobrodego (syna Haralda
Sinozębnego) wygnał z ojczyzny. W Jomsborgu po śmierci Palnatokego rządził
parę lat z ramienia Mieszka, jako polski jarl, Olaf Tryggvason,
bezdomny królewicz norweski, najsłynniejszy obok Swenda Widłobrodego,
wiking Północy. Miłował Olaf piękiną Sigrydę, Królowę Szwecji,
i dla niej to, strzegąc jej polskiego wiana, na grodach pomorskich, ślęczał
w Jomsborgu. Zbrzydziwszy sobie beznadziejną służbę dla dumnej królowej,
Olaf opuścił wreszcie Jomsborg i na czele własnej drużyny wikingów
pożeglował na morza dalekie w poszukiwaniu nowych przygód i zdobyczy.
Najeżdżał wyspy bałtyckie, docierał do Grenlandii, rabował Anglię
i Irlandię, a marzył wciąż o zdobyciu norweskiego tronu, na którym
siedział zabójca jego ojca, znienawidzony przez wielu Norwegów tyran,
jarl Haakony. Po odejściu z Jomsborga Olafa rządził tu z kolei
Sigvaldi, doświadczony i ambitny wiking. Nie był on popularny wśród
towarzyszy, gdyż ciążyła na nim odpowiedzialność za przegraną
dawniej bitwę, nie nosił też tytułu jarla. Nadzorczą władzę nad
nim i nad Jomsborgiem sprawował z ramienia Bolesława polskiego, jako
jego namiestnik do spraw pomorskich, młody a surowych obyczajów rycerz
imieniem Bronisz. Bronisz był krewnym Piastów i pochodził ze
starodawnego rodu kujawskich kmieci - kneziów. Przyjaźnił się od młodszych
lat z Olafem Tryggvasonem i z Dzikiem, potomkiem królewskiego rodu władców
słowiańskiej wyspy Rany (Rugia) na Bałtyku. Jest rok 995. W Polsce rządzi
niepodzielnie Bolesław Chrobry, którego Normanowie zwą Burisleifem,
konungiem Wendów, czyli Słowian. W Niemczech panuje król, a jednocześnie
cesarz rzymski, młody Otto III, przyjazny Bolesławowi. W Szwecji - król
Eryk, żonaty z siostrą Bolesława, Świętosławą - Sigrydą. Na Węgrzech
- książę Gejza, żonaty z Adelajdą, przyrodnią, starszą siostrą
Bolesława i Sigrydy. W Czechach - Bolesław II, Przemyślida, wuj Bolesława
Chrobrego i Sigrydy. W Norwegii włada jarl Haakon wraz z synami, nie
pochodzący od królewskiego rodu. Królem Danii jest Swend z
przydomkiem Widłobrody. Walczy on o wyzwolenie swego kraju spod jarzma
szwedzkiego. Na Rusi włada Włodzimierz Wielki, zwany przez Normanów,
czyli przez ludy skandynawskie, Waldemarem.
Autor: Władysław Jan Grabski
|
|
